فرزندپروری - روان نیک

فرزند پروری چیست؟

ما رفتارهای متفاوتی را در کودکان مشاهده می کنیم، برخی از آن ها به رشد و شادمانی آنها کمک می کند و برخی در کوتاه مدت یا بلند مدت، به آنان اسیب می رساند، وقتی می خواهیم رفتارهای خاصی را تقویت کرده و رفتارهای منفی دیگری را تغییر دهیم، در ابتدا آگاهی و آموزش صحیح، ضرورت می یابد

عمدتا در تغییر رفتار کودکان دو نوع یادگیری بیشتر از بقیه تاثیر به سزایی دارد. یکی یادگیری مشاهده ای که در آن کودک مشاهده می کند و تکرار می کند. در این نوع یادگیری کودک رفتار پدر و مادر و اطرافیان را می بیند بعد مانند آن ها رفتار می کند. پس اگر پدر به همسر خود در کارهای خانه کمک کند، یا ناسزا بگوید و …. احتمال زیادی وجود دارد که فرزندش هم آن رفتار را یاد بگیرد و انجام دهد. نوع دوم یادگیری شرطی است که در این نوع یادگیری پیامد رفتار مشخص می کند که آیا آن رفتار تکرار خواهد شد یا خیر. والدینی که از روش های متفاوت تربیتی استفاده می کنند در مورد رفتارهای کودک خود با مشکل مواجه می شوند. به طور مثال هنگامی که یکی از والدین سخت گیر و آن یکی آسان گیر باشد، کودک مشکلات رفتاری ماند پرخاشگری، اضطراب، وابستگی و …. را از خود نشان می دهد. پس اگر می خواهید در کودکتان تغییرات مهمی ایجاد کنید حتما ادامه این مطلب را بخوانید

سبک های فرزندپروری

سبک‌های فرزندپروری نوع رابطه والد و کودک را مد نظر قرار می‌دهند. یک وجه جالب درباره والدگری این است که والدین با سبک‌های فرزندپروری مخصوص به خود می‌توانند تغییرات زیادی در فرزندان خود ایجاد نمایند

هر کدام از این سبک‌ها در چهار زمینه‌ی نظم، ارتباط، انتظارات و بیان احساسات و عواطف با هم متفاوت هستند. پژوهشگران چهار نوع سبک فرزندپروری را به صورت زیر نام گذاری کرده‌اند:

سبک مستبدانه: دارای کنترل بالا و محبت کم

سبک سهل گیرانه: دارای کنترل کم و محبت زیاد

سبک مقتدرانه: دارای کنترل زیاد و محبت زیاد

سبک فرزندپروری سخت گیرانه

چنین والدینی معمولا با فرزندان خود، با خشونت حرف می زنند. کودک را تحقیر می کنند و با جملاتی تهاجمی او را مخاطب قرار می دهند دائما ناراضی هستند شکایت می کنند. کودکان چنین والدینی نیز به شیوه های متفاوت واکنش نشان می دهند. مثلا بسیار بازیگوش و شیطان هستند یا ترسو و گوشه گیر، اعتماد به نفس پائینی دارند و یا نافرمانی می کنند. این دسته از والدین مدام در تلاشند تا قدرت و تسلط خود را بر کودک حفظ کنند. ان ها هیچ گاه با فرزندان خود مشورت نمی کنند

شیوه های تربیتی در این خانواده ها شامل: محدود کردن، دستور دادن، تنبیه کردن، حداقل ارتباط کلامی با کودک، دیکته کردن کارها و مسئولیت ها، در نظر گرفتن کمترین حق انتخاب برای کودک و در نظر گرفتن قوانینی انعطاف ناپذیر است

سبک فرزندپروری سهل گیرانه

این والدین اجازه هر کاری را به فرزندانشان می دهند و محدودیت چندانی برای آنها قائل نمی شوند. این گونه والدین در مقابل خواسته های فرزندان خود نه نمی گویند. این به آن علت نیست که خواستار آزادی و تجربه آموزی فرزندانشان هستند، بلکه به خاطر سستی اراده و غرولند بچه ها می ترسند، به همین دلیل رفتارهای نادرست کودک با هیچ پیامد منفی مواجه نمی شود. حاصل تربیت این نوع خانواده ها، افراد ناسازگاری هستند که قابلیت اجتماعی خیلی کمی دارند، احترام به دیگران را نیاموخته اند، بسیار خود رای و یک دنده هستند و بر رفتار خود کنترلی ندارند. همچنین آنها نه شنیدن از دیگران را نیز نمی توانند تحمل

کنند

سبک فرزندپروری مقتدرانه

گروه سوم پدران و مادرانی هستند که همواره به یک شکل ثابت و درست عمل می کنند. والدین مقتدر در حالی که روش های کنترل را بر فرزندان خود اعمال می کنند، در مورد انجام ان توضیح می دهند و هم چنین روش های تقویتی را برای تغییر رفتار کودکان خود به کار می گیرند. آن ها مثبت، صمیمی، گرم و واضح حرف می زنند و عمل می کنند. برقراری ارتباط با کودک به این شیوه، به وی می فهماند که پدر و مادر موقعیت را می شناسند و می فهمند و مطابق با آن حرف می زنند و عمل می کنند. این دسته از والدین، حد متوسطی از کنترل و حد متوسطی از صمیمیت را رعایت می کنند. ان ها به فرزند خود عشق می ورزند، اما برای تربیت او قانون و مقررات دارند. اگر فرزندشان قوانین را رعایت نکرد عواقب آن را به او نشان می دهند. ضمن اینکه صمیمیت و محبت و کنترل را به اندازه کافی در نظر می گیرند

سبک فرزند پروری بی اعتنا

تربیت بی اعتنا نوعی بدرفتاری با کودک است که غفلت نامیده می شود . این والدین اغلب از فرزندان خود جدا و افسرده هستند و آنقدر غرق در استرس و فشار خانوادگی هستند که وقت و انرژی کمی برای فرزندان خود دارند ، نسبت به تصمیمات و نظرات کودک بی تفاوت هستند و اهمیتی به آن ها نمی دهند . در این خانواده ها هم نظارت و کنترل کم است و هم صمیمیت و محبت

روش فرزند پروری بی اعتنا تقریبا تمام جنبه های رشد از جمله دلبستگی ، رشد شناختی ( تفکر ، استدلال ، قضاوت ، تصمیم گیری و …) و مهارت های اجتماعی کودک را مختل می کند
تاثیرات فرزند پروری بی اعتنا شامل مشکلات پیشرفت تحصیلی و رفتار ضد اجتماعی می باشد

بخوانید: با کودک خود درست صحبت کنید

………………………………………………………………………………………………………………………….

معرفی کتاب

تکنیک های فرزندپروری، دکتر سعید جهانشاهی فرد، انتشارات ارجمند