مهارت های زندگی چیست

مقدمه

مهارت های زندگی تلاشی است برای بهتر زیستن و از آن جهت موثر و مفید هستند که فرد را قادر می سازند تا دانش، نگرش و ارزش های وجودی خود را به توانایی های واقعی و عینی تبدیل کند تا بتواند از نیروهای وجود در جهت شادابی و شادکامی و ایجاد زندگی مثبت برای خود و دیگران بهره گیرد. شخصی که از مهارت های زندگی بهره می بردبه موفقیت هایی می رسد و در جهت کاهش آسیب های فردی و اجتماعی توانمند می شود

وقتی ما وسیله ای می خریم راهنمای استفاده از آن را هم به شما می دهند، اما وقتی متولد می شوید، وقتی شغلی انتخاب می کنیم، وقتی پدر مادر می شویم کسی به شما دفترچه راهنما نمی دهد. هر کدام از ما بدون دفترچه راهنما پا به عرصه های مختلف زندگی می گذایم. بنابراین در هر مرحله از زندگی، برای زندگی بهتر، به دفترچه راهنما که همان مهارتهای زندگی است نیاز داریم و بعضی از این مهارت ها اکتسابی و بعضی تجربی هستند. مهارت های زندگی فرد را قادر می سازدتا دانش و ارزش های وجودی خود را به توانایی های واقعی و عینی تبدیل کند تا بتوانید از این توانایی ها بهره کافی ببرد

در این مطلب می خواهیم در مورد اهمیت آموختن مهارتهای زندگی به فرزندان و چگونگی آموزش به آنها بپردازیم

نزدیک به چهار دهه است که در دنیا آموزش مهارت های زندگی از کودکی مورد توجه قرار گرفته است. از نظر روانشناسان آموزش مهارت های زندگی به کودکان پس از تامین نیازهای اولیه دارای بالاترین اولویت قرار داد. به عنوان پدر و مادر یکی از مسئولیت های اصلی شما آموزش مهارت های زندگی برای فرزندان است و این که اطمینان داشته باشید فرزندتان برای وارد شدن به دنیای واقعی آمادگی دارد و قرار است که به بزرگسالی مسئولیت پذیر تبدیل شود

مهارت های زیادی وجود دارد که می تواند به کودکتان آموزش دهید تا به آن ها کمک کنید مسئولیت پذیر شوند و به بزرگسالی شاد و کارآمد در جامعه تبدیل شوند

تعریف و کارکرد مهارت نه گفتن

ما به دنیا نیامده ایم که خواسته و آرزوهای کسی را براورده کنیم. زیرا خواسته و نیازهای خودمان اهمیت بالایی دارند. ما تا زمانی می توانیم با دیگران همراه باشیم که حقوق خودمان از بین نرود و از زندگی و اهداف خودمان دور نشویم. بسیاری از والدین به داشتن فرزندی که مطیع و حرف گوش کن است افتخار می کنند اما باید دقت کرد که آیا این مطیع بودن باعث منفعل شدن کودک می شود یا خیر؟

بسیاری از افرادی که دارای مشکلات رفتاری هستند و یا در دام انحراف، فساد، اعتیاد و … گرفتار شده اند چون شجاعت و توانایی مقاومت در برابر عواملی که آنها را تحت فشار قرار می دهند نداشتند به این روز افتاده اند. فرزندان ما برای اینکه در برخورد با هر گونه سو استفاده یا درخواست مصرف مواد مخدر از طرف اشخاص مختلف توانایی مقابله داشته باشند باید مهارت نه گفتن را بیاموزد و شجاعت لازم برای روبرو شدن با این شرایط را داشته باشند. اگر نمی خواهید کودکتان قربانی زورگویی دیگران شود از امروز آموزش نه گفتن را به او آغاز کنید

چه زمانی آموزش مهارت نه گفتن آغاز می شود؟

آموزش از همان سالهای نخست و ابتدایی زندگی آغاز می شود. آموزش مهارت نه گفتن از حدود 2 سالگی آغاز می شود. در واقع در این سن کودک به طور طبیعی در روند رشد خود برای کسب هویت و عزت نفس نه می گوید. بنابراین بهترین فرصت است تا در این سن به آموزش مهارت نه گفتن به او بپردازیم

مزایای نه گفتن

کودک با آموزش این مهارت اعتماد به نفس بالاتری پیدا می کند روابط اجتماعی در او تقویت می شود و احساس رضایت و آرامش خاطر در او بیشتر می شود

آموزش نه گفتن

از خودتان شروع کنید: برای اینکه کودکتان بتواند نه گفتن را یاد بگیرد باید در ابتدا در خودتان شروع کنید. اگر توقع این را داشته باشید که کودکتان همیشه از شما اطاعت کند و به محض یک واکنش منفی از او عصبانی شوید؛ نباید انتظار داشته باشید که بتواند از خودش در برابر زورگویی های دیگران دفاع کند

بازی چشم تو چشم: کودک و یکی از والدین روبروی هم می ایستند و چشم تو چشم هم نگاه می کنند. هر دو باید سعی کنند که نخندند. این تمرین برای کودکانی که اعتماد به نفس پائین دارند، یا خجالتی و ضعیف هستند توصیه می شود. زیرا این افراد توانایی نگاه کردن در چشمان طرف مقابل را ندارند

کشتی گرفتن: کشتی گرفتن و یا مچ انداختن با کودک به طوری که گهگاهی با کمی تلاش برنده شود باعث تقویت اعتماد به نفس او در پی آن باعث جرات مندی اش می شود و می تواند راحت تر نه بگوید

نقش بازی کردن: در این بازی نقش شما و کودکتان با هم جابه جا می شود یعنی او به جای شما بازی می کند و شما به جای او. و انتظاری که از او دارید را اجرا کنید و از کودک بخواهید همان طوری بازی کند که شما چند دقیقه پیش انجام داده بودید

با هم حرف بزنید: از کودکتان بخواهید تا آنچه که امروز برایش اتفاق افتاده است را برایتان بر روی کاغذ بنویسد. تمام اتفاقاتی که در طول روز با دوستانش تجربه کرده است. سپس از او بخواهید تا مواردی که دوست داشته به آنها نه بگوید و نتوانسته و یا کاری که بر خلاف میلش مجبور به انجام آن شده را نیز بنویسد. سپس با هم در مورد آنها صحبت کنید

به موقع نه بگویید: کودکی که به موقع از والدینش “نه” می شنود؛ یادگیری مهارت نه گفتن نیز برایش آسان تر می شود. بنابراین سعی کنید در زمان مناسب به او نه بگویید تا به این کلمه آشنا شود. مثلا زمانی که دست شما بند است و او از شما آب می خواهد می توانید بگویید الان نمی توانم چند دقیقه صبر کند و یا زمانی که یک اسباب بازی ای را می خواهد که مشابهش را در خانه دارد می توانید به او “نه” بگویید و برایش توضیح دهید که نمی تواند دو اسباب بازی یک شکل داشته باشد. همچنین مناسب است زمانی که نه می گویید حتما دلیل انجام ندادن آن کار را برایش توضیح دهید. و نکته اخر اینکه گاهی کودکان روی خواسته هایشان پافشاری می کنند و یک . خواسته را چندین بار تکرار می کنند. بهتر است مقتدر باشید و روی حرف خود بایستید. به قسمت فرزندپروری مراجع کنید

بلیط خود را نسوزانید: این مهم است که در چه زمانی و چه شرایطی نه می گویید. بهتر است تعداد دفعات نه گفتن خود را به مواردی که ضروری است محدود کنید. و شرایط را به طوری محیا کنید که کمتر مجبور به نه گفتن باشید. مثلا کودک نوپایی که هر لحظه امکان شکستن یک وسیله را دارد به جای اینکه مدام به او بگوییم “نکن” خانه را خلوت کنیم

اجرای نمایش: شما در نقش فردی که می خواهد کودکتان را فریب دهد و کودک نقش خودش را بازی کند و تمام تلاشتان را کنید تا او را فریب دهید، کودک باید تمام تلاشش را بکند تافریب شما را نخورد. می توانید نقش هایتان را جا به جا کنید

نویسنده و مدرس مهارت های زندگی: لوزا مینایی کارشناس ارشد روانشناسی ، درمانگر کودک و نوجوان

جمع آوری و نگارش این متون به زحمت و خلاقیت نگارنده سایت روان نیک انجام شده است لطفا بدون ذکر نام کپی نکنید